ความหมาย : สำนวนโบราณที่สอนฝ่ายชายในการเลือกหญิงเป็นคู่ครอง จะเลือกหญิงคนใด ก็ต้องดูถึงแม่ แม่มีนิสัยอย่างไร ก็มักจะสอนให้ลูกหลานเป็นแบบนั้น คำสอนอาจจะใช้ไม่ได้แล้ว ในปัจจุบัน เพราะแต่ละนางไม่เหมือนแม่เลย

ตัวอย่าง :

การเลือกคู่ครองชองคนสมัยก่อนจะสอนการเลือกคู่ ดูช้างให้ดูหางดูนางให้ดูแม่ จะเลือกหญิงใดมาเป็นคู่ครองก็ต้องดูถึงครอบตรัวฝ่ายหญิง แม่ของฝ่ายหญิงเป็นอย่างไร มีความเป็นแม่ศรีเรือนหรือไม่ ไม่เช่นนั้น ก็ไม่ควรเลือกมาเป็นคู่ครอง

การเลือกคู่ในปัจจุบันดูเหมือนสำนวน ดูช้างให้ดูหางดูนางให้ดูแม่ จะใช้ไม่ได้ผล เพราะคนแต่ละยุคสมัยนั้นเปลี่ยนไป ผู้หญิงแต่ละคนไม่ได้เป็นเหมือนที่แม่สอนไว้ บางคนทำอะไรไม่เป็นเลย เพราะพ่อแม่ตามใจ เอาใจ ไม่ต้องทำอะไร แม่ทำเอง ลูกจึงทำอะไรไม่เป็น การเลือกหญิงสาวมาเป็นคู่ครองจึงต้องดูที่ตัวผู้หญิงคนนั้น พิจารณาด้วยตัวเอง ว่าเคมีเข้ากันได้หรือไม่ ไปกันได้หรือไม่

ดูช้างให้ดูหางดูนางให้ดูแม่ เป็นคำสอนโบราณ สอนการเลือกคู่ แต่ยุคปัจจุบันนี้เป็นยุคที่ ผู้หญิงเป็นฝ่ายจีบผู้ชายก่อน รักใครชอบใครก็ไม่ต้องรอให้ผู้ชายมาจีบ เดินหน้าจีบเองเลย และฝ่ายหญิงก็ไม่เหมือนแม่ตัวเองแน่นอน เพราะคนในปัจจุบันมีอิสระเสรีในการเลือกคู่ การใช้ชีวิตมาก พ่อแม่บางคนขอให้ลูกเป็นคนดี ส่วนจะปฏิบัติตัวอย่างไร ก็ปล่อยตามอิสระ