การซื้อจักรยานไว้ในในหอพัก ที่อยู่อาศักยสำหรับ ไม่ว่าจะอยู่เอง หรือ ผู้ที่มีบุตรหลานไปเรียนต่างจังหวัด ก่อนตัดสินใจซื้อจักรยานสักคันไว้ให้ใช้ เผื่อปั่นไปทำธุระ หรือแม้แต่การปั่นไปเรียนก็ตาม มีหลายเรื่องที่ควรรู้ เพื่อไม่ให้เสียเงินเปล่า เพราะจากที่พบมานั้น หลายคันถูกทอดทิ้ง แถมล่ามไว้อย่างดี ไปไหนไม่ได้ โดนแดด โดนฝน พังหมด

การรถจักรยานไม่เพียงเป็นผลดีต่อสุขภาพ แต่ยังช่วยประหยัดเงินในกระเป๋า เพียงแต่การซื้อรถแบบนี้เอาไว้ใช้ในหอพักนั้น ก็มีหลายเรื่องที่ควรรู้ โดยเฉพาะพ่อแม่ที่มีบุตรหลาน ผู้เขียนสังเกตุเห็นว่ามักจะเอามาล่ามทิ้งไว้ ปั่นไม่ถึง 10 ครั้ง หรือบ้างคนแทบไม่ขยับเลย ผ่านไป 3-4 ปี ย้ายออก จึงมาตัดโซ่นำรถออกไป หากไม่อยากเสียเงินแบบนี้ ต้องรู้ในหลายๆ เรื่องต่อไปนี้ก่อน ตัวอย่างเช่น

ความชอบรถจักรยานของบุตรหลาน

หากไม่ใช่คนที่ชื่อชอบการปั่นจักรยาน ก็อย่าไปคิดแทนว่า มีไว้ก่อน เดี๋ยวก็ได้ใช้ แต่อาจจะไม่ใช่อย่างที่คิด เพราะสุดท้ายแล้ว ก็ไม่ได้ใช้ และอาจไม่มีโอกาสจะได้ใช้ สาเหตุก็มาจาก ยางแบนเสียก่อน จอดแตกแดดตากฝน ไม่เกิน 1 อาทิตย์ ลมหายไปหมด จำเป็นต้องเติมลมทุกอาทิตย์ ซึ่งก็ต้องศึกษาเช่นกันว่าร้านซ่อมมอเตอร์ไซต์ละแวกนั้น คิดเงินกี่บาท ร้านใกล้สถานศึกษาจากล้อละบาทตอนนี้ 2 ล้อ 5 บาท เอาแค่ค่าเติมลม เดือนๆ ก็หลักพันบาทแล้ว

พ่อแม่บางคนซื้อจักรยานคันใหม่มาให้ลูกหลานไว้ใช้เผื่อปั่นไปทำธุระใกล้สถานศึกษา ร้านอาหารใกล้ๆ หอพัก แต่ถ้ายางแบนเมื่อไร ก็จะสร้างปัญหาให้ทันที เพราะไม่สามารถนำรถไปเติมลมยางได้ บางคันเห็นล่ามไว้ 3-4 ปี เลยทีเดียว

ตัวแปรที่สำคัญอีกอย่างที่ทำให้ไม่สามารถปั่นได้ก็คือ การมีเพื่อนฝูง เวลาไปไหน ไม่สะดวก ปั่นคนเดียว ที่เหลือเดินไป หรือ ขับรถยนต์ มอเตอร์ไซค์ สุดท้ายก็ต้องจอดไว้ ไม่สะดวก เดินกันไป คุยกันไป สนุกกว่า และหากไม่มีเพื่อนคนใดใช้จักรยานเลย ก็คงจะไม่มีโอกาสได้ใช้ เพราะเวลาไปไหนก็จะไปเป็นกลุ่ม หรือมีเพื่อนไปกันอย่างน้อยก็ 1 คน การใช้จักรยาน โดยเฉพาะที่ซ้อนกันไม่ได้ ก็จะไปได้แค่คนเดียว ใช้รถมอเตอร์ไซค์ดีกว่า สะดวกกว่า

ที่สูบลม อุปกรณ์เสริมที่ต้องซื้อก่อนจักรยาน

จุดอ่อนของจักรยานก็คือลมยาง การจอดไว้นอกบ้าน นอกห้อง แม้จะเป็นที่ร่ม มีหลังคา แต่หากมีความร้อนมาก ไม่เกิน 1 อาทิตย์ ลมจะเริ่มอ่อน ไม่สามารถปั่นได้ ดังนั้น ก่อนจะมองหาจักรยานสักคัน หาที่สูบลมยางก่อนเถอะ ตัวเลือกที่แนะนำ ก็คือ แบบมีที่พักลม สูบได้ทั้งรถยนต์ มอเตอร์ไซค์ และจักรยาน ตัวนี้ผู้เขียนใช้มาเกิน 8 ปีแล้ว

การใช้ที่สูบลมจักรยานหลายคนใช้ไม่เป็น วิธีก็คือ จับที่ด้ามทั้งสองแนบกับหน้าขา แขนตรง แล้วย่อตัวแบบถอนสายบัว อย่าใช้แขนกด จะทำให้เหนื่อยมาก แต่ใช้การยืดตัว ทิ้งตัวลง ใช้น้ำหนักตัวช่วยกดลงไป วิธีนี้จะไม่เหนื่อยและใช้แรงมาก หมือนใช้มือโยก 

อุปกรณ์เสริมของที่สูบลมก็คือ สายเติมลม มักจะพังเมื่อใช้ไปนานๆ ล็อคไม่อยู่เติมลมไม่ได้ ราคาประมาณ 25-30 บาท ตามร้านทุกอย่าง 20 บาท มีขาย และประแจเบอร์ 11 เอาไว้ถอดเปลี่ยน

ดูสถานที่จริงก่อนตัดสินใจซื้อจักรยาน

เมื่อคิดว่าบุตรหลานชอบจักรยาน ชอบการปั่น มีโอกาสใช้งานบ่อยๆ ก็ต้องมาวิเคราะห์สถานที่ที่ไปบ่อยๆ ระยะห่างมากน้อยเพียงใด กี่กิโลเมตร เพื่อจะได้เลือกจักรยานให้เหมาะสม เช่น
1. จักรยานล้อขนาด 20 นิ้ว หรือเล็กกว่านี้ ทั้งแบบพับไม่ได้หรือพับได้ เหมาะกับการใช้งานในระยะไม่เกิน 1.5 กิโลเมตร เกินกว่านั้นก็ไปได้ แต่ไม่เหมาะ เช่น เหงื่อเริ่มออก ตัวเริ่มเหนียว ใช้เวลานานเกินไป ใช้พลังงานมากเกินไป
2. ระยะทางไกลมากขึ้น เกิน 1.5 กิโลเมตรขึ้นไป เน้นจักรยานแม่บ้านมีเกียร์ ปั่นสบาย นั่งสบาย ปั่นช้าก็ยังไปเร็วกว่าจักรยานล้อเล็ก

สถานที่นั้นปลอดภัยหรือไม่ เรื่องนี้สำคัญ บางครั้งไม่ใช่เรื่องคน แต่เป็นสัตว์เลี้ยง อย่างสุนัข ก็ต้องหาวิธีผูกมิตรเป็นพรรคพวไว้บ้าง ก็จะได้เพื่อนช่วยป้องกันตัวได้บ้าง แต่อยู่ติดถนนระวังอย่าให้ความสัมพันธ์สนิทกันมากนัก พากันวิ่งตาม อาจจะทำให้เกิดอุบัติเหตุได้

เลือกจักรยานแบบไหนดี

จักรยานเอาไว้ใช้งาน แนะนำ 2 ประเภทเป็นหลัก ใช้งานคุ้มที่สุด ก็คือ จักรยานพับขนาดล้อ 20 นิ้ว และจักรยานแม่บ้าน 

จักรยานพับขนาดล้อ 20 นิ้ว

สำหรับคนชอบปั่นจักรยาน หรือการเป็นคนมีโลกส่วนตัวสูง หรือไม่ชอบยุ่งกับใคร หรือไม่มีใครอยากจะยุ่ง หรือไม่ค่อยมีเพื่อน หรือหอไม่มีที่จอดรถมากนัก จักรยานพับเป็นตัวเลือกที่ดี รถขนาดนี้เอาไว้เดินทางได้สบายในระยะทาง 1.5 กิโลเมตร หรือ 3 กิโลเมตร หากจานหน้าใหญ่ ทำความเร็วได้มากขึ้น ไม่อยู่ห้องหอนานๆ หรือยางแบน ยางรั่ว ไม่มีที่เติมลม ก็พับแล้วยกไปเก็บไว้ในห้อง ไม่ต้องจอดแตกฝนตากแดด รถขนาดนี้พับแล้วใส่เบาะหลังรถเก๋งเล็ก Honda City, Vios ได้ 2 คัน ใส่ข้างหลังได้เช่นกัน ถ้าเป็นรถ 5 ประตูใส่ได้สบาย

รถจักรยานพับได้ญี่ปุ่นมือสอง เป็นตัวเลือกที่ดีกว่า รถใหม่ คุณภาพดีกว่า ถ้าไม่ตากแดดตากฝนตรงๆ ใช้งานได้เกิน 10 ปี แม้จะเป็นมือสอง คันนี้ได้มาในสภาพดีกว่านี้นิดหน่อย ก็ยังคงสภาพเดิม เพราะเน้นจอดในร่ม การใช้รถเก่าแบบนี้ ไม่ต้องพะวง เรื่องความสวยงาม ลมยางมี แรงมี ตังค์มี เพื่อนไม่ต้องมี ก็ไปได้หมดทุกที่เหมือนกัน

จักรยานแม่บ้านล้อ 26-27 นิ้ว

ตัวเลือกที่ดีก็คือจักรยานขนาดนี้ ล้อใหญ่ เน้นมีเกียร์เดินทางไกลเกิน 1.5 กิโลเมตร ก็ทำได้สบายๆ ในที่นี้หมายถึง ร่างกายสบาย เหงื่อแทบไม่ออก เบาๆ แต่ประสิทธิภาพของรถจริงๆ หลักร้อยกิโลเมตรก็ไปได้ เพราะการเดินทางไปทำธุระ พบปะผู้คน คงจะไม่ดีแน่ถ้ามีกลิ่นเหงื่อ กลิ่นตัว รถล้อใหญ่ถ้าวิ่งได้ที่ความเร็วรอบของมันแล้ว ปั่นสบายไม่เหนื่อย

แต่สิ่งสำคัญมากก็คือ 3 อย่างนี้ ขาดไม่ได้เลย มีเกียร์ มีที่บังโซ่ และมีบังโคลน กันเหนื่อย กันเปื้อนกระโปรง กางเกง ส่วนรถนั้น ขอให้เป็นรถแม่บ้านญี่ปุ่นมือสองมีอุปกรณ์ครบๆ ตะกร้า ไฟ บังโคลน คุณภาพดีกว่ารถใหม่ในราคาแพงกว่าอย่างแน่นอน อย่าจอดแตกแดด ตากฝน รับรองได้ว่า ไม่มีปัญหาเรื่องสนิม

การเลือกรถแบบนี้ แม้จะมีข้อดี แต่ก็มีข้อเสียที่ต้องรู้ เช่น นำเข้าออกห้องหอ สะดวกหรือไม่ ยกไหวไหม กรณีรถยางแบน ก็ยกไปเก็บในห้อง ไม่ต้องจอดตากแดดตากฝน การจอดรถไว้นอกห้อง ปลอดภัยหรือไม่ มีที่ร่มกันแดด กันฝนหรือไม่

ฝึกการบังคับรถจักรยานด้วยมือเดียว

วิธีนี้ต้องทำให้ได้ เป็นทักษะพื้นฐานที่คนมีจักรยานต้องทำให้เป็น เอาไว้พาจักรยานไปซ่อม ไปเติมลม มอเตอร์ไซค์เสียเอาไปซ่อมปั่นจักรยานไปรับกลับ ไปรับเพื่อนที่ปั่นไปไกลๆ แล้วยางรั่ว ยางแบน หรือขี้เกียจปั่นกลับ เหนื่อย ซ้อนท้ายจักรยานแล้วก็ฝึกทำตามนี้
1. ขึ้นคร่อมรถมอเตอร์ไซค์หรือจักรยาน มือขวาจับคันแร่ง หรือแฮนด์ขวา มือซ้ายจับขยุ้มตรงกลางแฮนด์จักรยานให้แน่น
2. ฝึกการทรงตัว ขณะนั่งบนรถอีกคัน จะต้องไม่ล้ม เท้าไม่แตะพื้น
3. ฝึกการเคลื่อนตัวไปข้างหน้า และหยุด ต้องระวังอย่าให้แฮนด์ของรถทั้งสองเกี่ยวกัน จะพากันล้มทั้งสองคัน ให้แฮนด์รถจักรยานเยื้องไปด้านหลัง
4. หาที่ฝึกให้คล่องเน้นสนามหญ้า พื้นหญ้า จนกว่าจะทำได้ดี กรณีควบคุมจักรยานไม่ได้ ให้โยนทิ้งให้ห่างตัว หรือ โยนออกข้างทาง เพื่อความปลอดภัย
5. การควบคุมรถจักรยานด้วยมือเดียว อีกวิธีหนึ่งให้ยกล้อหน้าให้ลอย จะทำให้ควบคุมรถง่าย เพราะเหลือล้อเดียว ระวังแค่แฮนด์ อย่าให้เกี่ยวกัน จะพากันล้ม

สรุป

สำหรับบทความนี้ก็หวังว่าคงจะมีประโยชน์สำหรับใครที่อาศัยอยู่ในหอพัก และกำลังมองหารถจักรยานเอาไว้ใช้เอง หรือ ให้ลูกหลานเอาไว้ใช้ ระหว่างการเรียน รถจักรยานมีประโยชน์ ช่วยประหยัดน้ำมัน แต่ก็ต้องศึกษาคุณสมบัติรถ และตัวเอง จับคู่กันให้เหมาะสม ก็จะใช้ประโยชน์ได้มากที่สุด คุ้มที่สุด